Zdrowy zwierzak? powody, dla których warto odwiedzić weterynarza

Styczeń to miesiąc snucia planów i określania celów do zrealizowania w nadchodzącym roku. Może z tego czasu noworocznych postanowień skorzysta też Twój zwierzak? Przedstawiamy powody, dla których w gabinecie lekarskim warto pojawić się nie tylko z chorym pupilem.

Takie spotkania są jednymi z moich ulubionych – głównie dlatego, że dla mojego pacjenta to też znacznie mniejszy stres w chwili, gdy czuje się dobrze. Możemy się lepiej poznać, zawsze zaliczamy jakieś „głaski”, smaczki i chwilę zabawy. Jest to też czas rozmowy z właścicielem, czasem rozwianie jakichś wątpliwości i odpowiedzi na różne pytania. Jeden z najlepszych aspektów pracy jako lekarz weterynarii to więź z moimi pacjentami. Jeśli obdarzą mnie zaufaniem, jestem w stanie w trudniejszych chwilach zrobić dużo więcej, sprawniej i kosztem znacznie mniejszego strachu.
Wizyta profilaktyczna nie powinna opierać się tylko na corocznym szczepieniu na wściekliznę i ewentualnie pozostałe choroby zakaźne. Warto pomyśleć także o okresowych badaniach, a ich częstotliwość, przy braku objawów, będzie zależeć od wieku zwierzaka, chorób towarzyszących, diety, przyjmowanych leków, rasy i wielu innych czynników. Podstawowa kontrola obejmuje zwykle sprawdzenie wagi, temperatury, osłuchanie serca i układu oddechowego, zbadanie węzłów chłonnych i błon śluzowych, stopnia nawodnienia, uszu, oczu, stanu jamy ustnej i ocena tzw. body condition score.

Na wściekliznę szczepimy, zgodnie z prawem w Polsce, co roku. Są one obligatoryjne u psów powyżej 3 miesiąca życia (pierwsze szczepienie musi być wykonane w ciągu 30 dni od ukończenia 12 tyg. życia) oraz u kotów na terenach zagrożonych wystąpieniem tej choroby. Szczepienia na pozostałe choroby zakaźne naszych domowych zwierzaków nie są obowiązkowe, jednak nie mniej ważne. Nosówka, parwowiroza, wirusowe zapalenie wątroby, parainfluenza czy leptospiroza to realne zagrożenia dla zdrowia i życia pupila. Kalendarzowi szczepień i zasadom poświęcimy osobny, bardziej obszerny artykuł.

Nie ma jednej złotej zasady na profilaktyczne odrobaczanie zwierząt. Obecnie jednym z najlepszych pomysłów i najczęściej zalecanym jest okresowe badanie kału. Powodami, dla których warto to robić, są m.in. możliwość wprowadzenia celowanego leczenia przeciwpasożytniczego w przypadku wykrycia parazytozy czy rozpoznania np. giardiozy, której standardowe leczenie nie eliminuje. Zaletą jest również niewątpliwie stosunkowo niski koszt – często niewiele wyższy od tabletek odrobaczających. Jeśli decydujemy się na podanie środków przeciwrobaczych „w ciemno” powinniśmy zastanowić się, jak często to robić. U szczeniąt/kociąt początkowo zalecane jest odrobaczanie nawet co 2 tygodnie, a następnie co miesiąc przed każdym szczepieniem. U dorosłych psów odrobaczenie profilaktyczne powinno wykonywać się raz na 3-4 miesiące. Koty niewychodzące również mogą wymagać odrobaczenia – standardowo podajemy tabletkę co 6 miesięcy. U kotów wychodzących, szczególnie łownych, niekiedy konieczne jest działanie przeciwpasożytnicze nawet co miesiąc. Nie można zapominać o ektopasożytach – pchły, wszy, wszoły, nużeńce, świerzbowce występują cały rok, a obecnie szczególnie niebezpieczne kleszcze spotykamy też w miesiącach zimowych. Co roku diagnozujemy ogromne ilości chorób odkleszczowych. Dlatego też profilaktyka w tej kwestii jest, moim zdaniem, absolutnie niezbędna.
 

Zdrowy, młody zwierzak powinien mieć wykonywane kontrolne badania krwi raz w roku. Przesiewowe badania obejmują morfologię, podstawowy jonogram, parametry wątrobowe i nerkowe. U starszych zwierząt, w szczególności psów powyżej 8 rż. oraz kotów powyżej 10 rż., warto zastanowić się nad częstszymi kontrolami. Wymagają one również szerszej diagnostyki – najczęściej oznaczam u takich pacjentów dodatkowo poziom tyroksyny, fruktozaminy, parametry trzustkowe, szerszy jonogram. Musimy pamiętać, że kiedy chodzi o żywy organizm, nic nie jest zero-jedynkowe – nawet 3-letni psiak może mieć niedoczynność tarczycy, a 5-letni kot cukrzycę. Dzięki badaniom okresowym jesteśmy w stanie wykryć nieprawidłowości już na bardzo wczesnym etapie, kiedy jeszcze symptomy choroby nie są widoczne gołym okiem. Często do pewnego momentu, jedynymi objawami są stopniowa utrata masy ciała lub odwrotnie – tycie, zwiększony nieco pobór wody czy oddawanie większych ilości moczu. Czasem nawet wnikliwy opiekun nie zauważy subtelnych zmian, a badania krwi pokażą występowanie problemu. Wczesne wprowadzenie leczenia to mniejsze ryzyko wystąpienia groźnych powikłań wielu chorób. Pozwala na ograniczenie rozwoju choroby, szybszą eliminację objawów, a w przypadku schorzeń uleczalnych – łatwiejsze i często tańsze leczenie.

Badanie ultrasonograficzne

Według mnie, aparat USG to jeden z najbardziej przydatnych sprzętów w gabinecie lekarskim. Na podstawie tego badania dodatkowego jesteśmy w stanie znaleźć niezliczoną ilość nieprawidłowości – od zmian wielkości, echostruktury, unaczynienia, kształtu czy „jasności” poszczególnych narządów, po zmiany ogniskowe – potencjalnie nowotworowe. Obrazując zdrowego pacjenta możemy w późniejszym czasie ocenić zmianę danego organu i monitorować na wczesnym etapie rozwój jakiejś nieprawidłowości. Takie badanie, by było wiarygodne, wymaga odpowiedniego przygotowania zwierzęcia. W jamie brzusznej obrazujemy przede wszystkim wątrobę, trzustkę, nerki, żołądek i jelita, pęcherz, śledzionę. U pacjentów niekastrowanych niezwykle ważne jest również kontrolowanie jąder i macicy. Coroczne badanie USG to naprawdę świetny pomysł odpowiedzialnego opiekuna.
 

Tak zwane echo serca – złoty standard w ocenie pracy jednego z najważniejszych narządów. Zwykle na to badanie kieruję zwierzaki, u których wykryłam nieprawidłowości przy osłuchiwaniu – szmery, niemiarowość, utrzymujące się spowolnienie/znaczne przyspieszenie akcji serca, ale nie tylko. Jest wiele ras predysponowanych do różnego rodzaju chorób i wad serca – takie psy i koty powinniśmy badać profilaktycznie, podobnie jak seniorów. Na coroczne echo powinien trafić np. maine coon, kot brytyjski, ragdoll, devon rex, sfinks, Cavalier King Charles Spaniel, doberman, owczarek niemiecki, bokser i wiele innych. Należy pamiętać, że cichy szmer sercowy może być słyszalny tylko w przypadku znacznego nasilenia pracy serca, a u kotów szmer może nie występować, mimo obecnej wady! Jeśli opiekun zgłasza szybsze męczenie się, utrzymujący się kaszel (bez cech zapalenia), oddech z otwartym pyszczkiem u kota, czasem niechęć do zabawy czy zmienny apetyt – taki zwierzak powinien koniecznie spotkać się z kardiologiem. Lekarz ustala potem harmonogram dalszych kontroli, może również chcieć wykonać inne badania dodatkowe, np. EKG, Holtera.

Nie od dziś wiadomo, że lepiej zapobiegać niż leczyć, a nawet okaz zdrowia powinien czasem spotkać się ze swoim weterynarzem. Super jest mieć świadomość, że coraz więcej opiekunów angażuje się i dba o dobrą kondycję zwierzaków.